Spanje, het land waar alles heerlijk is. De taal, het klimaat, de mensen, maar vooral: het eten en drinken. Met gemak noem ik zo vijf bekende Spaanse gerechten op die ik regelmatig eet, en jij vast ook. Maar hoe het zit eigenlijk met de herkomst ervan? Uit welke regio komt jouw favo dish, en wat is het verhaal erachter? Als foodie wil je natuurlijk altijd op de hoogte zijn van leuke foodfacts, dus maak je klaar voor deze culinaire reis door Spanje.
Verfrissende gazpacho en tapas in Andalusië
Tapas, mijn lievelings. En hét boegbeeld van Spanje, culiwise dan. De oorsprong ervan ligt in het zuiden, in de regio Andalusië. Er gaan meerdere verhalen rond over het ontstaan van de populaire hapjes. Zo zouden middeleeuwse ruiters die lange tochten aflegden vaak te dronken op hun paard zitten, omdat ze tijdens tussenstops bij herbergen alcohol dronken op een lege maag. Om dat te voorkomen werd op den duur bij ieder drankje een hapje aangeboden. Een andere theorie is dat de Spaanse koning Alfonso trendsetter was van de tapa. Hij kon geen grote maaltijden verdragen en at daarom kleine hapjes die hij wegspoelde met wijn.
Tapa betekent letterlijk ‘deksel’. Ooit waren tapas bedoeld om je glas wijn of cherry mee af te dekken, zodat vliegen en wespen niet in het glas terecht kwamen. Niet alleen lekker, maar ook nog eens functioneel dus! Inmiddels is tapas eten vooral een sociale bezigheid. ‘S avonds zitten de tapasbars propvol met Spaanse locals die onder het genot van een hapje en drankje enthousiast de dag doornemen.
> 6x de leukste tapasbars in Sevilla
Naast bakermat van de tapa staat Andalusië ook bekend om zijn hete zomermaanden. Temperaturen van 40 graden zijn er geen uitzondering. Tijdens deze hitte is er geen betere verfrissing dan een glaasje koude gazpacho. Deze bekende soep uit Andalusië wordt gemaakt van tomaat, komkommer, olijfolie, ui en knoflook. Iets meer trek? Ga dan voor ‘Porra’, de dikkere variant van gazpacho. Oorspronkelijk komt dit gerecht uit het stadje Antequera, waar het wordt geserveerd met spekjes en ei.

Echte Ibérico ham uit zuidwest Spanje
Een van ‘s werelds beste rauwe hamsoorten wordt geproduceerd in het zuidwesten van Spanje, vlak tegen de Portugese grens. Dat is de Ibérico ham, ook wel pata negra (zwarte poot) genoemd. Looking for the real deal? Dan herken je de ham aan zijn hoge prijs, en aan het zwarte etiket met daarop ‘Bellota 100% Ibérico’. Deze naam mag het alleen dragen als het gaat om een 100% Iberisch zwart varken die vrij rondsnuffelt in de weilanden en de laatste maanden van zijn leven alleen natuurgras en eikels heeft gegeten.
Er zijn ook goedkopere varianten, zoals Cebo Campo Ibérico, Cebo Ibérico, of Bellota Ibérico. Deze herken je aan de witte, groene en rode etiketten. Waarom deze goedkoper zijn? De varkens zijn niet 100% Ibérico. Ze zijn gekruist met een ander ras, leven in een stal of krijgen andere voeding. Dat heeft natuurlijk invloed op de smaak. In veel Spaanse tapasbars worden de hammen vaak aan het plafond gehangen.

Pinchos pikken in Noord-Spanje
Wat is er beter dan tapas? Tapas op een broodje! Oftewel pinchos. Oorspronkelijk komen deze stokbroodhapjes uit de regio’s Baskenland en Navarra, in het noorden van Spanje. Daar worden de gerechtjes tot een ware kunst verheven. Het stokbrood wordt in schuine sneetjes afgesneden en rijkelijk belegd met verschillende ingrediënten. De pinchos hebben hun naam te danken aan de prikker die door het gerechtje wordt gestoken om de boel bij elkaar te houden. Ook handig: de kleur van de prikker dient gelijk als prijskaartje. Vaak staan pinchos in allerlei kleuren en smaken uitgesteld op de bar en mag je ze zelf pakken. Als je klaar bent met eten tel je de prijzen van de stokjes bij elkaar op en reken je af. Lekker én handig.
Crema catalana: het paradepaardje van Catalonië
Wie was eerder: de crème brûlée of de crema catalana? Het blijft een eeuwige twist tussen de Fransen en de Spanjaarden. Maar who cares? Hoe meer plekken er zijn om hiervan te genieten, hoe beter. De Catalanen zijn erg trots op hun populaire dessert, en daarom vind je het in Catalonië op bijna iedere menukaart. De basis van crema catalana bestaat uit een mengsel van eieren en melk, wat volgens traditioneel recept op smaak gebracht wordt met een kaneelstokje en citroenschil. Anders dan in Frankrijk, waar room en vanille wordt gebruikt. Hoe dan ook, niets geeft zoveel voldoening als het stuk tikken van het gekarameliseerde suikerlaagje, met de achterkant van een lepel.

De boerenpaella uit Valencia
Een opgemaakt bord met paella, zeevruchten en gamba’s en een glaasje sangria on the side. Mooi plaatje, maar dat is niet hoe het ooit begon. Paella is van oorsprong eigenlijk een eenvoudig boerengerecht. In de omgeving van Valencia zijn er veel rijstvelden, waar boeren al eeuwenlang rijst verbouwen. Dat aten zij in combinatie met ingrediënten die ze bij de hand hadden. Vaak was dat met konijn, kip of slakken. Zo ontstond uiteindelijk de beroemde Paella Valenciana.
Over het ontstaan van de benaming is nog wel wat onenigheid. Sommigen zeggen dat paella afkomstig is van het Latijnse woord patella, wat pan betekent. Anderen beweren dat de naam voortkomt uit de traditie dat de mannen één keer per jaar voor hun vrouw kookten. Voor haar, ofwel ‘para ella’. Of pa’ella, zoals de Valenciaanse boeren plat zeiden.

Tortilla de papata uit hartje Spanje
Een culinaire reis door Spanje is natuurlijk niet compleet zonder een echte tortilla. Deze dikke Spaanse omelet van ei, aardappels, olijfolie, knoflook en ui wordt Tortilla de papata genoemd. Je kunt hem warm of koud eten, of als tapa of hoofdgerecht. De oorsprong van het gerecht ligt in de binnenlanden van Spanje en is waarschijnlijk bedacht in de 16e eeuw, tijdens de Spaanse overheersing in Amerika. Dat is althans de meest aannemelijk theorie, omdat in die tijd de aardappels (papas) van Amerika naar Europa werden gebracht door Spaanse ontdekkingsreizigers. De aardappels werden toegevoegd aan de geklutste eieren om het gerecht zwaarder te maken voor de militairen.

Heb jij nog leuke tips om te doen op Ibiza? Laat ze achter in de comments!
Dit vind je misschien ook leuk:
Laat een bericht achter